Harvard Üniversitesi Tıp Fakültesi İmmünoloji Bölümü’nde doktora çalışmalarını tamamladıktan sonra Cold Spring Harbor Labrotory’de kendi araştırma laboratuvarını kuran Dr. Semir Beyaz “Teknoloji ve Endüstri 4.0 Çağında Kansere Etki Eden Etmenler” isimli konferansını İskenderun Teknik Üniversitesi(İSTE)’nde verdi.
‘Bilim birikimle ilerler’
İSTE Mühendislik ve Doğa Bilimleri Fakültesi Konferans Salonunda bilim severlerin yoğun ilgi gösterdiği seminerde, kısa zamanda çok yol almış başarılı bilim insanı olarak tanınan, Samandağlı hemşehrimiz Dr. Semir Beyaz, kanseri hücrelerin kontrolsüz bölünmesi sonucu dokuda oluşturduğu hasara neden olan karmaşık bir hastalık olarak tanımladı.
Kanserin başlangıç, gelişme ve sonuç aşamaları olduğuna değinen Beyaz, kanserin vücudun kolluk kuvvetleri olan bağışıklık sistemini etkisiz hale getirdiğini ve yayılma evresinin bu aşamada başladığını ifade etti.
Kanser riskini arttıran faktörlerde ilk unsur olarak sigarayı önceleyen Beyaz, ardından yeme içme alışkanlıklarının, obezitenin ve fiziksel inaktivitenin etkisine değindi.
“Kanserle savaşırken korkusuz olun”
Kanser tedavisindeki yenilikçi ve heyecan verici gelişmelerden bahseden Beyaz, “Kansere ilk tedavi yaklaşımı tümörün cerrahi olarak alınmasıdır. Bu yüzyıllarca önce düşünülen bir teknik olsa da, günümüzde hala kullanılmaktadır. Bu tedavinin problemleri tümöre erişememe veya tümörün yayılması durumunda etkili olmamasıdır. 1900 de radyo terapinin kullanılması evresine geçildi. Böylece kanserli hücrelerin öldürülmesi amaçlandı. İlk bulunduğunda bu yöntem çok ilkeldi. Simdi daha efektif kullanılmakta ve sadece kanserli hücrelere odaklanılabilmektedir. Buna benzer yıllara yayılan gelişimler, inovasyonu hedefleyen ve işbirliğini ön plana çıkaran İSTE gibi üniversitelerde mümkündür. Avantajlarına rağmen, radyoterapinin problemleri, tümörün yayılması durumunda etkili olamaması ve yaşamsal organlara hasar verebilmesidir. Herkesin en çok bildiği kanser tedavilerinden biri de kemoterapidir. Kemoterapi 1940’larda Harvard Kanser Enstitüsünde hızlı bölünen hücreleri toksik ilaçlarla öldürmek fikri üzerine kullanılmaya başlanmıştır. Kemoterapinin yan etkileri ve problemleri kanser hastaları için önemli bir sorun teşkil etmektedir. Bu yüzden kansere bütünsel ve etkili bir tedavi yöntemi geliştirmek için basit ama multidisipliner yani birden fazla disiplini içine alan bir yönteme odaklanmamız lazım. 2000’li yıllarda insan genom çalışmaları ile insan DNA si incelemeleri kanser çalışmalarına yeni bir boyut getirdi. Tümörün tedaviye karşı direnç mekanizmaları geliştirmesinden dolayı kanseri zamana ve yüzlerce değişkene bağlı olarak çalışmak gerekiyor. Kanserde en heyecan verici gelişmelerden biri, son yıllarda immunoterapi adı verilen ve bağışıklık sistemini kullanarak kanserli hücreleri yok etmeyi hedefleyen tedavi yöntemidir. Kanserin bağışıklık sisteminden kaçma ve onu kandırma mekanizmasını immunoterapi ile ortadan kaldırmak amaçlanıyor. Bu yaklaşım, temel bilimlerin desteklemesi sonucu mümkün oldu. Bu yüzden temel bilimleri toplum olarak desteklememiz lazım ve kaynak ayırmamız lazım ki hastalıkların temel mekanizmaları anlaşılsın ve buna göre immunoterapi gibi yenilikçi tedavi yöntemleri geliştirilsin. Vücudun ve yaşamın kendi mekanizmasını anlamadan hastalıklar düzgün bir şekilde tedavi edilemez. Kanserle savaşırken korkusuz ve yaratıcı olmak lazım”dedi.
Dr. Semir Beyaz’ın konuşmasının ardından İSTE Mühendislik ve Doğa Bilimleri Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Eyyüphan Yakıncı; teşriflerinden dolayı teşekkür ederek İSTE ’de yapılan manyetik malzemeler ile kanserin teşhisi ve tedavisi konusunda yapılan çalışmalardan ve yapılabilecek iş birliklerine değindi.
Bilim severlerin sorularının ardından Rektör Yardımcısı Prof. Dr. Tolga Depçi, Beyaz’a plaket ve hediye takdim etti.
Dr. Semir Beyaz hakkında kısa bilgi:
Türkiye’de lise yıllarında bilimsel araştırmalara merakı sayesinde TÜBİTAK’ın proje yarışmasına katılarak başlayan serüveni, İzmir Yüksek Teknoloji Enstitüsü (IYTE) Moleküler Biyoloji ve Genetik Bölümünde öğrenciyken katıldığı Ulusal İmmünoloji Kongresinde “Genç Araştırmacı Ödülü”nü almasıyla devam eder. 2010 yılında Harvard Üniversitesi Tıp Fakültesinin İmmünoloji Doktora Programına kabul edilen Beyaz doktora çalışmalarının bir kısmını Harvard Tıp Fakültesinin Kanser ve Kan Hastalıkları merkezinde, kan hücreleri, kök hücreler ve epigenetik üzerine; diğer kısmını ise Massachusetts Teknoloji Enstitüsü (MIT) Kanser Merkezinde beslenme, kök hücre ve kanser arasındaki ilişki üzerine yürüttü. Çalışmalarının sonuçları Nature ve Nature İmmünoloji gibi dünyanın önde gelen bilimsel dergilerinde yayınlandı ve bilim dünyasında büyük yankı uyandırdı. Doktora çalışmalarını 2016 yılında tamamladıktan sonra Harvard ve MIT’de araştırmalarını sürdürmeye devam etti. 2016 yılı itibariyle moleküler biyoloji ve genetik biliminin temellerinin atıldığı, DNA’nın ikili sarmal yapısının kâşiflerinden James Watson gibi tıp alanında Nobel ödüllü birçok önemli bilim insanına ev sahipliği yapmış olan Cold Spring Harbor Laboratory’de kendi araştırma laboratuvarını kurdu.
Beyaz, devam eden araştırmaları, bağışıklık sistemi ile ilişkili hastalıklara yönelik olup; bu çalışmalar ile Uluslararası Kök Hücre Araştırmaları Derneği Üstün Başarı Ödülü, Amerikan İmmünoloji Derneği Genç Araştırmacı Ödülü, Janeway Ödülü, Erken Kariyer Akademisyen Ödülü, Harvard İmmünoloji ve Jeffrey Modell Ödülü gibi prestijli birçok ödüle layık görülmüştür.