Sağlık ve çevre alanında faaliyet gösteren 17 kurumun oluşturduğu Temiz Hava Hakkı Platformu, son 3 yılda Türkiye’deki hava kirliliğinin geldiği boyutu anlatan “Hava Kirliliği ve Sağlık Etkileri: Kara Raporu”nun sonuçlarını kamuoyu ile paylaştı.
2016 – 2018 yılları arasında Türkiye’deki hava kirliliğini ve bunun sağlık üzerindeki etkilerinin değerlendirildiği çalışmada, 2018’de yetersiz veriler sebebiyle Bolu, Eskişehir, Kastamonu, Kırıkkale, Kütahya, Muş, Şırnak ve Uşak’ta hava kalitesi hesaplanamazken, hava kalitesi değerleri hesaplanan 73 ilin 44’ünde kirli hava solunduğu ortaya çıktı.
Kara rapora göre, İl bazında hava kalitesi durumu 2016 ve 2017 yıllarında Hatay 57 PM10 yıllık ortalama değerleri ile ulusal mevzuat limitini aşan iller arasında yer alırken, 2018 yılında ise 26 PM10 yıllık ortalama değeri ile Dünya Sağlık Örgütü’nün (DSÖ) limitini aşan iller arasında yeraldı. Hatay ayrıca, illere göre 2017 yılında meydana gelen 30 yaş üstü kazalar hariç ölümler içerisinde hava kirliliğine atfedilen 938 ölüm sayısı, yüzde 15,5 ölüm yüzdesi ve 107,4 mortalite hızı ile 100.000 kişi başına düşen ölüm sayısı ile dikkat çekti.
Hava kirliliği araştırmasında endişe verici sonuç: Yılda 8,8 milyon can alıyor
Dünya Sağlık Örgütü’nün (DSÖ) belirlediği değerlere göre, hava kirliliğinin en yüksek hesaplandığı iller sırasıyla Kahramanmaraş, Iğdır, Mersin, Manisa, Niğde, Bursa ve Afyonkarahisar oldu.
Kahramanmaraş, Manisa ve Muğla’daki kirlilikte şehirlerdeki kömür santrallerinin etkili olduğu tespit edildi.
Ardahan ise DSÖ tarafından önerilen hava kirliliği limit değerleri doğrultusunda Türkiye’nin 2018’de en temiz havasına sahip ili olarak öne çıktı. Artvin, Rize, Kırşehir ve Tunceli’deki hava kalitesi değerleri de DSÖ değerlerine yakın seyretti.
Türkiye’nin en kalabalık ili İstanbul’un 39 ilçesinden 19’unda hava kalitesini ölçecek istasyon bulunamadığı için bu ilçelerde ölçüm yapılamadı.
İstanbul’un ölçüm yapılan 20 ilçesi arasında Esenyurt, geçen yıl hava kirliliği en fazla olan ilçe oldu. Esenyurt’u, Aksaray, Yenibosna, Mecidiyeköy ve Alibeyköy takip etti.
2019 Küresel Hava Durum raporu: Çocukların yaşam beklentisi 20 ay kısalıyor
Çocuklar hava kirliliğinden daha çok etkileniyor. Çünkü;
• Çocuklarda vücut ağırlığına göre metabolizma hızı ve oksijen tüketimi yetişkinlere göre yüksektir,
• Çocukların hava yolları daha dardır,
• Çocukların boyları kısa olduğundan kirliliğe daha çok maruz kalırlar,
• Çocukların organları küçüktür ve hala gelişmesini tamamlamamıştır,
• Çocuklar solunum hızı daha fazla olduğundan daha çok kirlilik solurlar,
• Çocuklar solunum sistemi belirtilerini görmezden gelip oynamaya devam edebilirler,
• Çocuklar dışarıda daha çok zaman geçirirler,
• Çocukların bedenlerinde koruma mekanizmaları tam gelişmemiştir,
• Çocukların solunum yolları daha hızlı enfekte olur,
Yapılan çalışmalarla hava kirliliğinin, çocuklarda görülme riskini arttırdığı belirlenen sağlık sorunlarından bazıları şunlardır:
• Düşük doğum ağırlığı
• Otizm
• Diyabet (Tip 1)
• Ani Bebek Ölümü Sendromu
• Astım, KOAH, bronşiolit ve bronşit gibi solunum hastalıkları
• Zatürre
• Bebek ölümü
• Zeka geriliği
Hava kirliliğinin neden olduğu hastalıklar arasında en büyük payı, alt solunum yolu enfeksiyonları ve KOAH oluşturmaktadır.
2016 yılında tüm dünyadaki ölümlerin %7,5’nin (4.1 milyon ölüm) dış ortam hava kirliliği nedeniyle olduğu tahmin edilmektedir. Tüm alt solunum yolu enfeksiyonları ölümlerinin %27,5’inden ve tüm KOAH ölümlerinin %26,8’inden dış ortam havasındaki partikül maddeler sorumludur. Hava kirliliği spermde DNA hasarına neden olarak erkek kaynaklı kısırlık, sperm hareketliliği ve sayısında azalma gibi diğer olumsuz üreme sonuçlarına yol açabilir. Ayrıca, Çek Cumhuriyeti’nin Teplice bölgesinde genç erkeklerde 2 yıl boyunca yapılan çalışmalar sonucunda aralıklı hava kirliliğine maruz kalmanın spermde DNA hasarı ile sonuçlanabileceği ve böylece erkek kaynaklı kısırlık, sperm hareketliliği, sayısında azalma ve diğer olumsuz üreme sonuçlarının oranlarını artırabileceği belirlenmiştir. Trafikten kaynaklı hava kirliliği ile kadınlarda doğurganlığın düşmesi arasında bir ilişki olduğu görülmüştür. Partikül madde kirliliği toplumun tümünü etkiler, ancak kirliliğe yatkınlık; genetik faktörler, altta yatan sağlık sorunları veya yaş gibi kişisel faktörlere göre bu etki değişebilir. Tüm alt solunum yolu enfeksiyonları ölümlerinin yüzde 25,5’i ve tüm KOAH ölümlerinin yüzde 26,8’inin hava kirliliğine bağlı olduğu tespit edildi
İstanbul’da hava kirliliği nedeniyle 5 bin 851 kişi öldü
Hava kirliliğinin sağlık üzerine etkilerinin de incelendiği rapora göre, 2017’de yaşanan 30 yaş üstü toplam 399 bin 25 ölümün 51 bin 574’ü hava kirliliğinden kaynaklandı.
2017’de hava kirliliği İstanbul’da 5 bin 851, Bursa’da 3 bin 98, İzmir’de 2 bin 518, Ankara’da 2 bin 139, Konya’da 2 bin 82, Manisa’da bin 957 ve Mersin’de bin 628 can aldı.
194 ülkede 125 şehir incelendi: Hava kirliliği nedeniyle her yıl 4 milyon çocuğa astım teşhisi konuluyor
Öte yandan, söz konusu yılda hava kirliliği kaynaklı ölümlerin tüm ölümlere oranla en fazla olduğu iller yüzde 25,5 ile Iğdır, yüzde 25,1 ile Kahramanmaraş ve yüzde 23,7 ile Afyonkarahisar oldu.
Hava kirliliği kaynaklı ölümler 2017’de trafik kazası kaynaklı ölümlerin 7 katı daha fazla can aldı.