Akdeniz Disleksi Derneği Başkanı Cansu Baran, Hatay Valisi Erdal Ata’yı makamında ziyaret etti.

Konuklarını ağırlamaktan duyduğu memnuniyeti dile getiren Vali Ata, öğrenme güçlüğü çeken bireylere yönelik faaliyetlerde bulunan derneğin çalışmaları hakkında bilgiler aldı.

Başkan Cansu Baran ise nazik kabulünden dolayı Vali Ata’ya teşekkür ederek, 1- 7 Kasım Disleksi Farkındalık Haftası ve disleksi hastalığı için farkındalık yaratmak amacıyla hayata geçirdikleri ‘Disleksi’nin farkındayım” projesinin detaylarını anlattı.

Disleksi Nedir?

Okuma yazma matematik gibi akademik becerilerde görülen gelişimsel bir özel öğrenme güçlüğüdür. Amerika Psikiyatri Birliği’nin ( APA 2001 ) tanımına göre Özel Öğrenme Güçlüğü; zekası normal ya da normalin üstünde olan bireylerin, standart testlere göre yaş, zeka düzeyi ve aldığı eğitim göz önünde bulundurulduğunda okuma, matematik ve yazılı anlatım düzeyinin beklenenin önemli ölçüde altında olmasıyla tanısı konulan bir bozukluktur.

ÇOCUĞUN ZEKA DÜZEYİNİN NORMAL OLMASINA

HİÇBİR FİZİKSEL / DUYGUSAL BOZUKLUĞUN BULUNMAMASINA

NORMAL VE YETERLİ BİR EĞİTİM ALIYOR OLMASINA

SOSYOKÜLTÜREL ÇEVRENİN UYGUN OLMASINA

RAĞMEN ORTAYA ÇIKAR

Sesleri, kelimeleri, harfleri hatırlamada güçlük

Alfabedeki ve kelimelerdeki harflerin verilen talimatları vs sıralamalarını hatırlamada güçlük

Okunuşu benzer olan kelimeleri karıştırma

Kopyalama ve boyamada zayıflık

Zayıf hafıza

Ailede disleksi olması

Bazı aktivitelerde yavaş tepki verme ( harf kelime oyunları gibi )

​İLKÖĞRETİM

Okula gitmede isteksizlik

Kelimeleri, harfleri, sesleri öğrenmede güçlük

Verilen talimatları takip etmede güçlük

Kelimeleri harflere veya hecelere ayırmada güçlük

Kelime ve ses bilgisinde zayıflık

Okuma veya hecelemede güçlük

Organize olamama

Davranış bozuklukları

ORTAÖĞRETİM ( 12- 18 YAŞ )

Okurken veya hecelerken harf ve seslerin sıralanmasında güçlük

Ödev ve yazılı çalışmaların çok zaman alması

Zamanı yetiştirememe

Hatırlama ve organize olmada güçlük

Sürekli bir asabiyet hali

Okuldan kaçmak için çeşitli taktikler geliştirme

Yazılı bir metni çözümlemekle (harf ve ses ilişkisini kurarak, kelimeleri doğru olarak okumak) ile ilgili olan disleksi, okuma faaliyetinin doğruluğu ve okumanın akıcılığı yetileri otomatik hale gelmediği zaman kendini gösteren bir durumdur. Dislektik çocuğun okuma güçlüğü belirtileri okuma yazma öğrenimi süreci ile başlar. Bu yüzden çocuk birkaç yıl eğitim alana kadar disleksi tanısı konulamaz. Ancak okuma yazma becerilerinin gelişimi için gerekli olan pek çok temel beceri vardır. Bu becerilerde gözlenen yetersizlikler, risk faktörü taşıyan bireylerin fark edilebilmesi için önemli ipucu niteliği taşımaktadır.

Dislektik bir çocuk harfleri tanımakta, harfleri seslendirmekte, bu becerileri otomatikleştirmekte ve hızlı bir şekilde çözümlemede zorlanır. Dislektik öğrencilerin sesli okumaları yaşlarına, okul düzeylerine ve aldıkları eğitime göre beklenenden daha yavaş ve yanlıştır.

Genel olarak yapılan okuma hataları şunlardır:

Benzer/Sesteş harfleri karıştırma: d-b-p, m-n, t-f / b-p, t-d, f-v, s-z

Harf sırasını ters algılama: çok = koç ; en = ne ; ve = ev …

Harf atlama: kabak = kabk

Alfabeyi öğrenme güçlüğü

Aşina olunmayan veya nadiren kullanılan kelimeleri okuma ya da telaffuz etme güçlüğü

Aynı satırı okumaya devam etmede veya bir sonraki satırı okumak için sağdan sola geçme güçlüğü

Dislektik öğrenciler tarafından yapılan en yaygın yazım hataları şunlardır:

Harfleri karıştırma

Benzer sesteki harfler: b-d-t; f-v; k-g…

Benzer görünüşteki harfler: b-d; n-u ; ı-i; o-ö; u-ü;a-e…

Hem benzer seste hem de benzer görünüşte olan harfler: b-d; m-n; o-ö; u-ü….

Harf atlama

Yan yana gelen aynı iki sessiz harf: attı = atı; bakkal= bakal

Harf ekleme

Hece tekrarı: Kafeterya = kafefeterya

Yer değiştirme: çark / çrak ;

Ortografi: Dağıtmak=dahıtmak=dayıtmak…

Ayrıca büyük harfleri genellikle kullanmazlar veya yanlış yerde kullanırlar. Diğer noktalama işaretlerini neredeyse hiç kullanmazlar. Son olarak, bazı öğrenciler yazım hatalarını gizlemek için, muhtemelen bilinçsizce, el yazıları anlaşılamayacak şekilde yazılarını deforme ederler.

Disleksi yazılı anlama becerileriyle ilgili değildir; ancak yazılı bir metni anlama ve akıcı okuma güçlüğü, çözümleme becerilerinin yavaş gelişiminin bir sonucu olarak ikincil bir etki olabilir. Bu etki de yazılı metinlere maruz kalmayı azaltarak kelime ve genel kültür edinimini engelleyebilir.

Disleksili pek çok insan ezber gerektiren sıralamaları (örneğin: alfabedeki harf dizinleri, çarpım tablosu, aylar) öğrenmekte ve yön zaman kavramlarını (örneğin, sağ/sol) ayırt etmekte zorlanırlar.

Yeni bir dil öğrenme söz konusu olduğunda ise, dislektik bir öğrencinin karşılaşabileceği zorluklar önemli ölçüde artar. İkinci bir dili öğrenmek, anadilin edinimi için gerekli olan aynı becerilere dayandığı için anadildeki olası güçlükler ikinci dile aktarılacaktır. Bu yüzden fonoloji, yazım ve sözdiziminde zorlananlar yeni dilde de benzer zorlukları yaşayacaklardır (Sparks vd., 2006). Ancak, zorlukların kendilerini gösterme derecesi bu becerilerin yeni dildeki önemine bağlıdır.

Disleksi Tedavi Edilebilir mi?

Disleksi bir hastalık değildir ve tıbbi bir tedavisi de yoktur. Disleksi özel eğitim yoluyla oldukça sağaltılabilir ve silikleştirilebilir. Yine de dişlektik birey bu özelliklerini yaşamının sonuna kadar muhafaza eder. Disleksinin sağaltılabilmesi için erken tespitlerde ilkokul çağı boyunca gecikmiş tespitlerde okul çağı boyunca özel eğitim desteği alması gerekmektedir.

Araştırmalar gösteriyor ki ilkokul 1-2 ve 3. Sınıflarda tanı ve tespiti yapılmış ve özel eğitim müdahalesinde bulunulmuş çocukların % 83’ ü eğitim yaşantılarına sorunsuz olarak devam edebilmektedir. Süre ve yüzdeler eğitimin alınış süresi ve kalitesiyle değişkenlik gösterebilir.