Diabetesmellitus; uzun süreli şeker yüksekliği ile seyreden ve hastanın hayat boyu takip edilmesini gerektiren sistemik bir hastalıktır. Bu hastalar kan şekeri kontrolünü sürdürebilmek için değişen ve diyabetli bireye özgün tedavi stratejileri ile takip edilmelidir. Diyabetin tipi ya da ön plandaki mekanizma ne olursa olsun hastanın eğitimi, beslenme ve egzersiz tedavinin değişmez öğeleridir ve bunlar bireyselleştirilerek yapılmalıdır.

Diyabetin tipleri; Tip 1 DM, Tip 2 DM, Gebelik DM, diğer spesifik tür DM’ler sayılabilir.

Diyabetin kontrolünü sağlayan tedavi yöntemleri: İlaç/insülin, Tıbbi Beslenme Tedavisi Eğitim, Egzersizdir.

Tıbbi Beslenme Tedavisi diyabetik hastaların tedavisinin temel taşlarından birisidir ve hastalığın seyri boyunca tedavinin bir parçası olmalıdır. Yeterli Tıbbi Beslenme Tedavisi uygulamadan, diğer tedavi yöntemleriyle metabolik kontrolün sağlanması güçtür. Bazı tip 2 diyabetli hastalarda sadece Tıbbi Beslenme Tedavisi uygulamakla kan şekeri düzeyleri ayarlanabilmektedir. Tıbbi Beslenme Tedavisi hastanın ihtiyaçları doğrultusunda bireysel olarak hazırlanmalıdır. Diyabetli bireye beslenme programının düzenlenmesi ve beslenme eğitiminin yapılması gerekir. Tıbbi Beslenme Tedavisi’nin başarıya ulaşması için, hastanın beslenme alışkanlıkları ve sosyo-ekonomik durumu dikkate alınarak uygun beslenme planı hazırlanmalıdır.

NE YİYEBİLİRİM?

Sürekli kendinize bu soruyu yöneltenleriniz vardır. Bu endişeden kurtulmak şart! Diyabetle yaşamak, mahrumiyet hissiyle yaşamak demek değildir. Öncelikle yapılması gereken diyabeti tanımak ve anlamak olacaktır. Sağlıklı ve doğru besin seçimi, karbonhidratlı besinleri tanıma ve anlama, beslenme düzeni oluşturma gibi aşamalarla beraber gerçekleştirilen beslenme alışkanlıklarındaki değişiklik daha kaliteli bir yaşam için şarttır.

Hangi yiyecekler şeker içerir?

Çay şekeri, bal, reçel, pekmez, marmelat, çikolata, helva çeşitleri, hazır meyve suları, pasta, tatlı, meşrubatlar vb. içeriğindeki şekerler hızlı bir şekilde emilirler ve kan şekerinde ani yükselmelere neden olurlar.

Hangi yiyeceklerde nişasta var?

Ekmek, pirinç, makarna, patates, un, mısır, kuru baklagiller gibi yiyeceklerin içeriğindeki nişasta vücudumuzda şekere çevrilir, ancak bu gibi besinlerin şekere çevrilme süreçleri yavaş olduğundan kan şekeri daha geç veya yavaş yükselir. Posa içeriği bakımından zengin besinler, kepekli ekmek, bulgur, kuru baklagil, kan şekerinin daha geç ve yavaş yükselmesini sağlarlar.

Şeker hastalarında sakıncalı olan besinler nelerdir?

• Şeker ve şekerli tatlılar (Bal, reçel, pekmez, marmelat, şurup)
• Şekerli bisküviler, pasta, kurabiye, kek, çikolata
• Alkollü içecekler, meşrubatlar (Kola, gazoz, hazır meyve suları vb.)
• Yağda kızartmalar, kavurmalar (Et, sebze, hamur işi), yağlı sos eklenmiş yiyecekler
• Sakatatlar (Karaciğer, beyin, böbrek, dil, dalak, yürek vb.)
• Bütün yağlı yiyecekler (Yağlı etler, kaymak, krema, tahin, yağlı soslar)
• İçeriği bilinmeyen hazır besinler
• Kuyruk yağı, iç yağı, tereyağı, margarin
• Çok tuzlu besinler(Turşu, salamura, konserve)

ŞEKER HASTALARI İÇİN ÖNERİLER

• Kan şekerinin kontrol altında tutulması çok önemlidir. Bu nedenle; diyetisyeniniz tarafından hazırlanan beslenme programınız ihtiyacınıza göre planlandığı için yiyeceklerinizi belirtilen miktarlarda ve öğünlerde, her zaman aynı saatte yemeniz doğru olandır.
• Yemeklerinizi haşlama, ızgara ve fırında olmak üzere uygun pişirme seçenekleri ile hazırlayınız.
• Yemeklerinizde katı yağ yerine sıvı yağ tercih ediniz.
• Vücut ağırlığınızı kontrol altında tutunuz.
• Günlük posa içeriği zengin besinleri, posa gereksiniminizi karşılayacak miktarlarda tüketmeye özen gösteriniz.
• Hazır satılan içeriği bilinmeyen ürünleri diyetisyeninize danışmadan tüketmeyiniz.
• Çalışma ve uyku saatlerinizin düzenli olmasına dikkat ediniz.
• Egzersiz programı başlamadan önce doktor kontrolü gereklidir. Egzersiz, çok büyük faydalarının yanında kan şekerini düşürmesi gibi zararlı tarafları da doğurabilir. Kan şekerinin iyi metabolik kontrolü olan ve diyabetin akut/kronik komplikasyonlarına sahip olmayan bireyler için uygundur.