Hatay’ın yakın tarihi konusunda Türkiye’nin en geniş arşivlerinden birine sahip olan kent tarihi araştırmacısı İskenderunlu Fahreddin Osmanca, depremin enkazından kurtarabildiği fotoğraf, harita, dergi ve belgelerden oluşan koleksiyonunu Türk Tarih Kurumu(TTK)’na bağışladı.
Deprem öncesi Hatay Vakıflar Bölge Müdürlüğü’nde görev yapan ve şehre dair küçük parçaları satın alarak koleksiyonerliğe adım atan Osmanca, 10 yılda aralarında Hatay Devlet Başkanı Tayfur Ata Sökmen’in ziyaretlerine ilişkin fotoğraflardan Hatay’ın ana vatana katılmadan önceki ilk haritaya, Hatayspor’un ilk maçlarına kadar 300’den fazla tarihi belge, gazete ve kartpostala sahip oldu.
6 Şubat’ta meydana gelen Kahramanmaraş merkezli depremlerde yıkılan evinin enkazından, gözü gibi baktığı ve yaklaşık 10 yıldır emek ve azimle biriktirdiği koleksiyonunun ancak yarısını kurtarabilen Osmanca, tarihe ışık tutan belgelerini bir kez daha kaybetmemek ve gelecek kuşaklara aktarabilmek için Türk Tarih Kurumu’na bağışladı.
(”İskenderun’da ‘Türk Kanunu Medenisi’ne göre kıyılan ilk nikah töreni.”)
“Depremden kurtulduktan sonra aklıma ilk eserler geldi”
Osmanca, Hatay’a dair bir arşivin olmayışının kendisini koleksiyonerliğe yönlendirdiğini, araştırma yaptığı sürede çok fazla belgeye ulaştığını ifade ederek, “Önce İskenderun’la başladım, sonra Antakya derken, Hatay hakkında neye ihtiyacım varsa onu aradım. Bir aldım, iki aldım derken kendimi evin içine bile sığamayacak zenginliğin içinde buldum” dedi.
Bir merakla çıktığı bu yolculuğun şehrin arşiv ihtiyacını giderebilecek noktaya ulaştığını dile getiren Osmanca, evini müzeye dönüştürdüğünü, koleksiyonunu korumak için özel mobilya yaptırdığını aktardı.
Osmanca, 6 Şubat’taki ilk depremden eşi ve kızıyla son anda kurtulduğunu belirterek, “3 yaşındaki kızımı perdeyle kendime bağladım ve 3. kattaki evimizin balkonundan atladım, böyle kurtulduk. Kendime geldikten sonra aklıma ilk koleksiyonum geldi. ‘Evlerinizden önemli şeyleri alabilirsiniz’ denildiğinde döndüm. Yıkılan evimde arşivimin bir kısmını sakladığım masa özel olduğu için içindekilere bir şey olmamıştı. Kurtarabildiklerimi kurtardım ama yarısına yakını enkaz altında kaldı” dedi.
Koleksiyonunu kaybetmemek için Türk Tarih Kurumuna bağışladığını vurgulayan Osmanca, “Mustafa Kemal Atatürk’ün ‘Hatay benim şahsi meselemdir’ dediği gibi ben de şahsi meselem gördüğüm şehrim için üzerime düşeni yapmaya çalışıyorum. Hatay’ın eski haline döndürülmesinde bu belgelerin yardımcı olmasını, bir gün tekrar toprağına dönüp müzede sergilenmesini isterim. Hayalim bir gün Hatay’daki herkesin hasretini dindireceği bir müzenin kurulması. Türk Tarih Kurumu arşivlerinde eserleri bulunan Mustafa Kemal Atatürk, Enver Paşa, Yusuf Akçura, Kazım Orbay, Safiye Ali ve Tevfik Bıyıklıoğlu gibi saygın isimlerin yanı sıra kendi ismimin ve koleksiyonumun da yer alacak olması kent tarihçisi olarak benim için gerçek bir onur” şeklinde konuştu.
